Binh doan Truong Son tham gia chien dich giai phong tinh dia dau gioi tuyen

Binh doan Truong Son tham gia chien dich giai phong tinh dia dau gioi tuyen

1 Page 1

▲back to top
Binh đoàn Trường Sơn tham gia chiến dịch
giải phóng tỉnh “địa đầu giới tuyến”
Nguyễn Việt Phương
Đầu năm 1972, Mỹ-ngụy quả đoán “...Việt cộng sẽ tấn công vào dịp Tết Nguyên
đán...”, liền hạ lệnh “báo động đỏ”. Suốt cả tháng giêng lại hết tháng hai, liên quân
Mỹ-ngụy căng gân chờ xung trận, đến giữa tháng 3-1972 vẫn không thấy động dạng.
Tổng chỉ huy liên quân Mỹ - Sài Gòn cho hoãn lệnh báo động. Binh lính địch
đang xả hơi, đột nhiên đêm 30-3, khắp các căn cứ quân sự, hành chính ở miền Nam bị
quân Giải phóng tiến công như chớp giật... Quân Sài Gòn cuống cuồng chống đỡ, tổng
chỉ huy quân Mỹ vội tung lực lượng cơ động giải nguy. Ngày 6-4 tổng thống Mỹ hạ
lệnh mở lại chiến tranh phá hoại miền Bắc... Chưa kịp định thần cho quân ngụy, ngày
27-4, lực lượng giải phỏng tiến công vũ bão vào tập đoàn cứ điểm Đông Hà - Quảng
Trị, tỉnh “địa đầu” giới tuyến phòng thủ mạnh nhất của địch ở vùng chiến thuật I.
Không quân Mỹ vội tập trung đánh phá địa bàn Quảng Bình, Hà Tĩnh, là vùng
hậu cứ trực tiếp của bộ đội Trường Sơn. Mạng giao thông nam Quân khu 4 bị hủy hoại
nghiêm trọng. Các đoàn vận tải tắc nghẽn ở sông Long Đại, sông Gianh... uy hiếp
nguồn tiếp tế mặt trận Quảng Trị... Quân ủy Trung ương chỉ đạo thành lập ngay “Bộ
chỉ huy quân dân chính giải tỏa trọng điểm”. Cơ cấu gồm: thượng tá Phạm Khắc Hy,
thượng tá Bùi Đức Tạm, Phó chủ tịch tỉnh Quảng Bình Lại Văn Ly, Tỉnh đội trưởng
Trần Sự. Anh Phạm Khắc Hy là Phó tư lệnh Binh đoàn Trường Sơn phụ trách Chỉ huy
trưởng, anh Bùi Đức Tạm làm Chính ủy. Bộ chỉ huy khẩn trương bố trí lại tuyến chiến
đấu của các binh trạm 15, 26, 19, 16 thuộc Tổng cục Hậu cần đang làm nhiệm vụ bảo
đảm chiến dịch. Bộ tư lệnh Trường Sơn điều trung đoàn công binh thiện chiến từ Tây
Trường Sơn xuống hỗ trợ chống phá hoại. Quân chủng Phòng không Không quân đưa
trung đoàn tên lửa vào phối hợp hai trung đoàn cao xạ Quân khu 4 bảo vệ hậu phương
chiến dịch.
Không quân Mỹ tiếp tục gia tăng cường độ oanh tạc. Binh trạm 19 đứng tuyến
trước bị tổn thất nghiêm trọng các mũi vận tải chững lại... Trước tình thế khẩn cấp, Bộ
tư lệnh Trường Sơn nhận lệnh phải trực tiếp gỡ bí. Tư lệnh Đồng Sĩ Nguyên liền điều
binh trạm 12 đang phụ trách hướng cửa khẩu Mụ Giạ - Cổng Trời trên Tây Trường Sơn
kịp thời lật cánh xuống phía Đông thay vị trí binh trạm 19. Vốn là đơn vị cơ động, lần
này binh trạm 12 đưa cả 3 tiểu đoàn Anh hùng đi làm nhiệm vụ chiến dịch (2 tiểu đoàn
xe 65 và 101, tiểu đoàn 2 công binh). Sở chỉ huy binh trạm đóng tại Mai Lộc. Bộ tư
lệnh Trường Sơn lập thêm trung đoàn ô tô 17 và Bộ Giao thông vận tải điều đoàn 8 vận
tải phối thuộc tuyến hậu cần chiến dịch. Bộ tư lệnh Trường Sơn phân công trách nhiệm

2 Page 2

▲back to top
“Bộ chỉ huy quân dân chính” bảo đảm tuyến hậu phương từ sông Gianh vào Mỹ Trung
(Vĩnh Linh), chuyển hàng giáo binh trạm 12 phụ trách vận tải tuyến hậu cần chiến dịch.
Cuộc chiến đấu ngày càng ác liệt, mỗi chuyến xe đến đích phải chịu ít nhất tám
trận oanh kích. Dù được tên lửa, cao xạ bảo vệ đắc lực, mới qua 20 ngày, các tuyến tải
đã tổn thất hơn 40 ô tô hàng, riêng binh trạm 12 mất 20 xe. Khu chỉ huy binh trạm ở
Mai Lộc bị oanh tạc liên tục, hy sinh 43 cán bộ, chiến sĩ. Ác liệt thế nhưng binh trạm
12 vốn dày kinh nghiệm chiến trận nỗ lực, xoay xỏa, thực hiện được chỉ tiêu nhiệm vụ.
Việc bảo đảm xăng dầu ở vùng đất hẹp dày đặc bom đạn thật vô cùng khó. Nhờ các
tiểu đoàn đường ống rất dũng cảm, mưu trí vận hành từng đợt, tổ chức kho chứa, khéo
ngụy trang che được “con mắt” điện tử của Mỹ, nên bảo đảm đủ nhiên liệu trong cả
quá trình hoạt động.
Với sức mạnh tập trung, ta đã gỡ được các trọng điểm bị dịch ngăn chặn tuyến
phía sau (sông Gianh - Vĩnh Linh) tạo chân hàng cho tuyến trước không thiếu hụt. Đợt
đầu chiến dịch, binh trạm 12 đua được 300 tấn vũ khí lương thực, thuốc men vào mặt
trận. Quân giải phóng được tiếp sức, tập trung đánh dồn dập, kẻ địch chịu không nổi,
bật khỏi các cụm cứ điểm Đông Hà, Ái Tử, La Vang... Ngày 1-5-1972, ta giải phóng
toàn Quảng Trị.
Sau ngày Quảng Trị giải phóng, bộ đội ở mặt trận cũng gần cạn kiệt lương thực,
tổng kho hậu cứ không còn, Bộ tư lệnh Trường Sơn phải yêu cầu tỉnh Quảng Bình cho
mượn. Tỉnh ủy liền vận động nhân dân “góp gạo nuôi quân”. Chưa tới vụ thu hoạch,
bà con các huyện không quản “dốc bô” góp phần được 540 tấn gạo, chuyển gấp vào
chiến dịch. Cuối tháng 5-1972 giao bắc Quảng Trị 800 vũ khí, đầu tháng 6, chở đến
các lực lượng 3.700 tấn hàng các loại thiết yếu.
Để cứu vãn nguy cơ sụp đổ “dây chuyền”, Mỹ-ngụy học tốc điều hai sư đoàn
mở cuộc hành binh Lam Sơn 72A (bắt đầu từ 28-6-1972), tái chiếm Quảng Trị, đồng
thời gia tăng oanh tạc Quảng Bình - Vĩnh Linh, đánh hủy diệt các khu vực chúng vừa
tháo chạy (Đông Hà, Ái Tử... Dốc Miếu...). Trung đoàn 591 cao xạ Trường Sơn diệt
hơn chục máy bay địch, nhưng ta cũng tổn thất nặng nề, thiếu tá Nguyễn Văn Lẫm,
người trung đoàn trưởng tài trí dũng cảm hy sinh tại mặt trận với hàng chục cán bộ
chiến sĩ pháo thủ…

3 Page 3

▲back to top
Thời tiết bắt đầu chuyển mùa, những cơn lũ Lào đổ xuống gây úng lụt, các trục
đường bộ tắc nghẽn. Bộ tư lệnh Trường Sơn chỉ thị binh trạm 12 thành lập tiểu đoàn
166 vận tải thủy. Tôi báo cáo với Bộ tư lệnh về khả năng hoạt động của các đơn vị vận
tải thủy. Chính ủy Đặng Tính và Phó chính ủy Lê Xy nhất trí với kế hoạch của tham
mưu vận tải. Hai đồng chí quyết định xuống trực tiếp chỉ đạo chấn chỉnh tổ chức, củng
cố tinh thần bộ đội, sắp xếp cán bộ cho tiểu đoàn 166. Sau ba ngày, tiểu đoàn thuyền
hình thành, gồm 3 đại đội ca nô (nguyên của đoàn Hồng Hà), 4 đội thuyền (của HTX
ngư nghiệp Quảng Bình). Đại úy Lê Hoàn được cử làm tiểu đoàn trưởng, đại úy Hoàng
Anh Tuấn làm Chính trị viên. Các đại đội được phân công vận tải từ sông Kiến Giang
và Gia Đằng, Mỹ Thủy tiến vào Phù Tiên sát thành cổ Quảng Trị... Mấy chuyến đầu
trót lọt, đến tháng 7 lũ Trường Sơn áo ạt đổ xuống các sông Ba Lòng, Quảng Trị, Thạch
Hãn... khiến cho vận tải thủy bị cản trở. Lại thêm pháo hạm Mỹ suốt ngày đêm xối đạn
vào ven biển, cửa sông... Nhiều thuyền bị đánh đắm. Đại đội 3 trúng loạt pháo, 5 thuyền
hỏng, thuyền chính trị viên Ngô Văn Đạt vỡ tan, tất cả bảy cán bộ thủy thủ hy sinh,
thuyền của Chính trị viên tiểu đoàn trúng thủy lôi tung lên bờ, may không chết... Chiến
trận ác liệt thế nhưng toàn đội vẫn không nhụt chí. Suốt ngày đêm “mưa bom, bão đạn”,
trung đoàn 48 chiến đấu giữ Thành Cổ vẫn nhận được tiếp tế. Những đơn vị chốt giữ
các điểm Tà Lương, Phú Liên, Thành Hội cũng được bảo đảm đều đặn. Tổng cộng hơn
600 tấn vũ khí, lương thực, thuốc quân y đã tới tay bộ đội. Để chi viện tích cực trận
chiến giữ Thành Cổ, Bộ tư lệnh Trường Sơn điều trung đoàn 10 công binh cấp tốc khai
thông đường Khâm Đức - Phước Sơn bảo đảm cho đoàn tăng thiết giáp, pháo 130 vu
hồi tiến công các chi khu quân sự địch ở tây Thừa Thiên, Quảng Nam. Quân giặc bị
đòn “thọc ruột”, hoảng hồn điều quân về đối phó chấm dứt cuộc hành binh Lam Sơn
72A.
Binh trạm 12 liền tranh thủ thời cơ dốc sức vận chuyển vào các điểm “sát lưng”
bộ đội chiến hào một. Cuối tháng 7 sang tuần đầu tháng 8, binh đoàn Trường Sơn đã
chi viện đủ 7.400 tấn vật chất tới các căn cứ Trị - Thiên, chuẩn bị 20.791 tấn tại mặt
trận bắc Quảng Trị để bảo đảm lượng yêu cầu thường xuyên và dự trữ đột xuất cho
hướng chiến trường miền duyên hải.

4 Page 4

▲back to top
Nguồn: Sự kiện và Nhân chứng, số 125, tháng 5/2004, tr. 82 – 83.