Nguoi gop phan xay dung ly luan quan su cach mang

Nguoi gop phan xay dung ly luan quan su cach mang

1 Page 1

▲back to top
NGƯỜI GÓP PHN XÂY DNG LÝ LUN QUÂN SCÁCH MNG
Trn Vĩnh Thành
Mùa xuân năm 1925, một shc viên xut sc ca lp hun luyn chính trdo
đồng chí Vương (tức Nguyn Ái Quc) trc tiếp tchức, lãnh đạo và ging dy ti
Qung Châu (Trung Quc) vinh dự được la chn gi
vào hc tại Trường Quân sHoàng Ph-ngôi trường
danh tiếng lúc by gi. Trong snhng hc viên xut
sắc đó có Trương Vân Lĩnh-người sau này trthành
mt cán bquân stài ba của Quân đội nhân dân Vit
Nam.
Sinh ra trong một gia đình nông dân theo đạo
Thiên Chúa làng Ty Anh, tng Vân Trình (nay là
Nghi Phương, Nghi Lộc, NghAn), cậu bé Trương Văn
Thanh (tên khai sinh của Trương Vân Lĩnh) bộc lt
cht thông minh trt sm nên mi 13 tuổi đã được gia
đình gửi vào hc Chng viện Xã Đoài. Theo học được mt thời gian, Trương Vân
Lĩnh xin gia đình cho sang Nam Đàn học chHán tại tư gia của mt thầy đồ ni tiếng
trong vùng.
Tại đây, ông bắt đầu được tiếp xúc và thm nhuần tư tưởng yêu nước ca Phan
Bi Châu cùng mt số sĩ phu yêu nước Nghệ Tĩnh. Lòng yêu nước và chí hướng ra
đi tìm đường góp sc giải phóng quê hương, đất nước ln dần trong suy nghĩ và hành
động của Trương Vân Lĩnh. Thế rồi được mt số sĩ phu yêu nước giác ng, trc tiếp
dẫn đường, ngày 5-2-1924, Trương Vân Lĩnh cùng nhóm của ông đã vượt biên qua
Lào, ri sang Xiêm (Thái Lan).
Trong thi gian Xiêm, thông qua các cuc tiếp xúc vi mt số sĩ phu yêu nước,
ý chí tìm đường cứu nước của Trương Vân Lĩnh càng được nung nu và bồi đắp. Hòa
mình sng và hoạt động trong ngôi nhà chung Trại Cày (cơ sở tp hp các nhà yêu
nước Việt Nam do Đặng Thúc Ha lp ra ở Xiêm), Trương Vân Lĩnh càng hiểu mt
cách thm thía rằng, đã là người Việt Nam thì dù là lương hay giáo, nếu mất nước đều
chu chung skiếp nô lệ. Con đường duy nhất để thoát khi nó chcó thể là đoàn kết
cùng nhau tìm cách vùng lên chống đế quc, phong kiến, giành lại độc lp, tdo.
Nhn thy sthông minh và tchất lãnh đạo ở con người này, tháng 2-1925,
Đặng Thúc Hứa đã giới thiệu Trương Vân Lĩnh sang Quảng Châu (Trung Quốc) để
điều kin hc tp và phát triển. Đến Quảng Châu, Trương Vân Lĩnh hết sc vui mng
khi có dịp được gp g, tiếp xúc vi nhiều đồng hương Nghệ An cùng chí hướng đang
hoạt động tại đây, trong đó có Lê Hồng Sơn-người bn gần gũi và thân cận nht. Chính
Lê Hồng Sơn đã giới thiu và bảo lãnh để Trương Vân Lĩnh gia nhập tchc Tâm Tâm

2 Page 2

▲back to top
xã. Cũng tại Quảng Châu, cơ may hiếm có đã đến với Trương Vân Lĩnh khi được gp
lãnh tNguyn Ái Quc-người ông nghe danh đã lâu mà chưa có cơ hội gp mt.
Ln này, không chỉ được gặp mà Trương Vân Lĩnh còn được Nguyn Ái Quc
trc tiếp giáo dc, rèn luyn, chbo và truyn thChủ nghĩa Mác-Lênin. Đây là cột
mc quan trọng đánh dấu schuyn biến trong tư tưởng của Trương Vân Lĩnh-tmt
giáo dân yêu nước thun túy thành một người cng sản, nhà lãnh đạo cách mng theo
lập trường, quan điểm ca Chủ nghĩa Mác-Lênin. Nhsự hướng dn và dìu dt ca
Nguyn Ái Quốc, Trương Vân Lĩnh được tuyn chn tham gia Hi Vit Nam Cách
mng Thanh niên và vi shoạt động năng nổ ca mình, ông nhanh chóng trthành
mt trong những “hạt giống đỏ” của tchc này.
Nguyn Ái Quc và Tng bHi Vit Nam Cách mng Thanh niên nhn thy
Trương Vân Lĩnh không chỉ có lòng yêu nước và bu nhit huyết cách mng cháy bng
mà còn có tư chất ca mt nhà quân sự nên đã quyết định cử ông đi dự lp hun luyn
quân sự ở Quế Lâm do Đảng Cng sn Trung Quc tchc. Kết thúc khóa hun luyn,
Trương Vân Lĩnh lại được cử đi học tại Trường Quân sHoàng Ph. Theo A.I.
Cherepanov, cvn Xô viết tng tham gia ging dy tại Trường Quân sHoàng Ph
thì Trương Vân Lĩnh là một học viên “rất nghiêm chnh, cn cù, dc hết sc hc tp
bi cu ta biết rằng để giành chính quyn vtay công-nông phi cm lấy vũ khí chiến
đấu và chcó tri thc quân smi giúp hbo vcách mng khi thù trong, giặc ngoài”
(A.I. Cherepanov, Hi ký, Tp chí PhnLiên Xô, s2-1980, tr.7).
Sau khi tt nghiệp Trường Quân sHoàng Phố, Trương Vân Lĩnh được Tng
bHi Vit Nam Cách mng Thanh niên phân công tham gia LLVT Quốc dân Đảng
Qung Châu, to vbọc để chuyn tài liu về nước. Ông trở thành người Vit Nam
đầu tiên khoác áo sĩ quan Quốc dân Đảng để hoạt động ni gián. Khi Quốc dân Đảng
trthành phản động lin mcuc truy lùng ráo riết và khng bố các đảng viên Đảng
Cng sn Trung Quc cùng các cvn Xô viết và những người Việt Nam yêu nước có
chí hướng cng sản, trong đó có Nguyễn Ái Quc.
Là một sĩ quan nội gián nên Trương Vân Lĩnh nắm rất rõ ý đồ và kế hoch lùng
bt Nguyn Ái Quc của Tưởng Gii Thạch. Ông đã tìm cách báo tin cho Nguyễn Ái
Quc nhanh chóng ri khi Quảng Châu trước khi kế hoạch này được trin khai. Nh
vậy, đồng chí Nguyn Ái Quốc đã thoát khỏi cuc vây bt ca Quốc dân Đảng.
Không bắt được Nguyn Ái Quốc, Tưởng Gii Thch tc ti cho quân bao vây
trsca Hi Vit Nam Cách mng Thanh niên và bắt đi một snhà cách mng Vit
Nam đang có mặt tại đây. Để bo vnhng ht nhân ca Tng bvà cứu các đồng chí
ca mình thoát khi nanh vut ca Quốc dân Đảng, Trương Vân Lĩnh đã viết thư kháng
nghgửi nhà đương cục Qung Châu yêu cu thnhững người Vit Nam bbắt vì “họ
hoạt động vì snghip gii phóng dân tc Vit Nam, không liên quan gì đến Trung
Quốc”. Trong thời gian phn ln thành viên ca Tng bHi Vit Nam Cách mng
Thanh niên bbắt, Trương Vân Lĩnh vẫn tìm mi cách cgng duy trì hoạt động và

3 Page 3

▲back to top
tm ảnh hưởng ca Tng bộ, trong đó có việc tuyên truyn, giáo dc và hun luyn cho
số thanh niên yêu nước từ trong nước va mi sang.
Sau cuc khởi nghĩa Quảng Châu, theo yêu cu ca tchức, Trương Vân Lĩnh
tiếp tc theo hc tại trường sĩ quan cấp cao ca Quốc dân Đảng. Ra trường, ông được
điều vNam Kinh chhuy một đơn vị dưới trướng của tướng Trương Phát Khuê. Tại
đây, với nhãn quan quân ssc so, nhy bén cùng kinh nghim dày dn trong hot
động nội gián, Trương Vân Lĩnh đã phá được nhiu kế hoch tiến công ca quân Quc
dân Đảng, góp phn bo vthc lc cách mng cho Đảng Cng sn Trung Quc.
Năm 1929, Trương Vân Lĩnh quyết định ri khỏi quân đội Quốc dân Đảng và bí
mt trốn sang Xiêm để mong tìm gp và xin chthtNguyn Ái Quc. Tuy nhiên, khi
ông ti Xiêm thì Nguyn Ái Quc va ri khỏi đây trở về Hương Cảng để chun b
cho vic thng nht các tchc cách mng Vit Nam, thành lập Đảng Cng sn. Không
nản chí, Trương Vân Lĩnh tiếp tc quay trli Trung Quốc và được gp li Nguyn Ái
Quc. Tmột sĩ quan Quốc dân Đảng, Trương Vân Lĩnh trở thành một đảng viên cng
sn và ri nhanh chóng trthành mt trong nhng yếu nhân của Đảng, được phân công
dch tài liu và tìm cách chuyn nó cùng các sách báo bí mt khác về nước.
Ông đã móc nối, gây dựng được khá nhiều cơ sở trong đội ngũ thủy thủ người
Vit trên các con tàu buôn ca Pháp chuyên chy tuyến Hương Cảng-Sài Gòn-Băng
Cc. Mi vic trong hthống đường dây liên lạc này đang vận hành trôi chy thì
Trương Vân Lĩnh bị cnh sát Anh bt tại Hương Cảng theo yêu cu của nhà đương cục
Pháp tại Đông Dương. Sau một thi gian giam giữ, do không có đủ chng cứ để kết
ti, chúng buc phi thông và ra quyết định trc xut ông khi Hng Công ngay lp
tức. Tuy nhiên, Trương Vân Lĩnh đã bỏ trn, tìm cách tiếp tc hoạt động và li bbt.
Ông bgiam gn một năm tại nhà lao Quảng Đông.
Vừa ra tù, Trương Vân Lĩnh lặn lội đến Nam Ninh tìm cách bt liên lc vi t
chức để tiếp tục được hoạt động. Tại đây, ông đã được người đồng hương Hồ Hc Lãm
giúp đỡ, to mọi điều kiện để móc ni vi tchc và hoạt động. Tháng 1-1932, trên
đường đến Thượng Hải để đáp tàu sang Nhật, Trương Vân Lĩnh một ln na li bcnh
sát Thượng Hi bt giam và bị đưa về Nhà tù Ha Lò theo yêu cu ca nhà cm quyn
Pháp ở Đông Dương.
Kẻ thù đã dùng mọi thủ đoạn, tdd, mua chuộc đến dùng cc hình tra tn dã
man hòng moi thông tin từ Trương Vân Lĩnh về những cơ sở cách mng trong và
ngoài nước nhưng đều tht bi. Không thkhut phục được con người này, chúng đưa
Trương Vân Lĩnh về Vinh xét xvi bn án khsai chung thân. Ông lần lượt bị đưa
đi và nếm trải “mùi vị” của các nhà lao Buôn Ma Thuột, Đắk Mil... Tháng 12-1942,
ông vượt ngc và trvNghAn hoạt động rồi sau đó ra Bắc bt liên lc vi Trung
ương Đảng.
Tháng 9-1944, ông được Ban Thường vụ Trung ương Đảng giao nhim vcùng
vi Nguyn To thành lp trường quân chính để đào tạo cán bquân scho Xứ ủy Bc

4 Page 4

▲back to top
Kỳ. Trên cương vị này, Trương Vân Lĩnh đã cùng Ban giám hiệu tp trung biên son
tài liệu để đào tạo đội ngũ cán bộ trung đội. Vi vn kiến thức tích lũy được tlúc
nước ngoài, ông trc tiếp ging dy cphn lý lun chính tr, công tác chính trvà c
kthut, chiến thut. Ông chủ trương “đào tạo cán bộ đủ năng lực chỉ huy trung đội thì
chương trình huấn luyn cn có mt phn quân s, mt phn công tác chính trị”.
Về phương pháp huấn luyn, theo ông “phải luyn tp ở trường, tập ngoài đồng,
ban đêm; kết hp lên lp vi nghiên cu bàn cát, bản đồ, dn chng trận đánh” (Lịch
sử Trường Sĩ quan Lục quân 1 (1945-2005), Nhà xut bản Quân đội nhân dân, H.2005,
tr.29-31). Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, trường được đổi tên thành
Trường Quân chính Vit Nam. Chiểu theo đề nghca Ban Quân stoàn quc, Ch
tch Hồ Chí Minh đã bổ nhiệm Trương Vân Lĩnh làm Giám đốc. Dưới schỉ đạo, điều
hành trc tiếp của ông, nhà trường đã đào tạo được nhiu cán bquân scó bản lĩnh
và tài năng, kịp thời đáp ứng yêu cu mi ca cách mng. Nhiu hc viên va tt
nghiệp đã lập tức được bổ sung cho các chi đội Nam tiến. Nhiu hc trò ca ông vsau
trthành những tướng lĩnh tài ba của Quân đội.
Gia lúc lo toan và bn bcông vic xây dựng nhà trường, bao dự định còn dang
dthì ngày 23-11-1945, Giám đốc Trương Vân Lĩnh đột ngt ttrần. Đây thực s
mt tn tht ln của Quân đội ta trong buổi đầu xây dng. Cuộc đời hoạt động cách
mng ca ông là tấm gương sáng cho sbn bvì mt nn lý lun quân sVit Nam.
Có thể nói, Trương Vân Lĩnh là một trong những người đặt nhng viên gạch đầu tiên
xây dng nền móng cho công tác nhà trường của Quân đội nhân dân Vit Nam.
Ngun: Skin và Nhân chng, s360, tháng 12 năm 2023. Tr. 12-13