trong thế tan rã chiến lược hầu như không thể cứu vãn nổi, địch vẫn ra sức tổ chức lực lượng,
tích cực phòng ngự, lấy việc bảo vệ Sài Gòn làm mục đích chiến lược để có thể mặc cả với ta
trong trường hợp dẫn đến thương lượng hòa bình. Chúng lần lượt tổ chức các tập đoàn phòng
ngự từ xa, như tập đoàn phòng ngự Phan Rang, tập đoàn phòng ngự Xuân Lộc và sau đó là
tập đoàn phòng ngự trực tiếp thành phố Sài Gòn – Chợ Lớn.
Ngày 18/4, ta tiến công Phan Rang, đập tan tuyến phòng ngự của địch ở đây, bắt sống
Trung tướng Tư lệnh mặt trận Nguyễn Vĩnh Nghi. Ngày 20/4, trước sức tiến công của ta, Sư
đoàn 18 ngụy tháo chạy, Xuân Lộc thất thủ.
Các tuyến phòng ngự từ xa đã bị
phá vỡ, địch co về phòng ngự trực tiếp
thành phố Sài Gòn với ba tuyến phòng
ngự: vòng ngoài (bán kính 25 - 30 km),
vòng ven và nội đô.
Giữa tháng 4, ta quyết định mở
chiến dịch tiến công mang tên “Hồ Chí
Minh” nhằm giải phóng Sài Gòn và toàn
bộ miền Nam trước mùa mưa. Tất cả các
lực lượng chiến lược được huy động cho
chiến dịch này.
Sau khi đã hoàn thành công tác chuẩn bị và tập trung một khối lượng rất lớn lực lượng
và phương tiện trong thời gian ngắn nhất ở vùng kế cận Sài Gòn, chiều 26/4, ta nổ súng mở
màn chiến dịch. Từ năm hướng các quân đoàn đồng loạt tiến công Sài Gòn.
Từ 26 đến 28/4, ta chọc thủng tuyến phòng ngự vòng ngoài, đập tan sự kháng cự của
các sư đoàn địch, tiếp cận Sài Gòn. Địch bị rối loạn hoàn toàn về chiến lược. Từ chiều 28/4,
các cánh quân ngụy không còn nhận được lệnh từ Tổng hành dinh và các tướng chỉ huy nữa
vì họ đã tháo chạy ra nước ngoài. Ngày 29/4, quân ta tổng tiến công. Các binh đoàn bộ đội
hợp thành tiến công trong hành tiến, tiêu diệt các cánh quân địch ngăn chặn và phản kích,
nhằm thẳng các mục tiêu đã được phân công. Sáng 30/4, trong thế thua đã rõ ràng, địch xin
ngừng bắn, bộ đội ta vẫn kiên
quyết tiến công. Các quân đoàn
nhanh chóng đánh chiếm các
mục tiêu. 11h30 ngày 30/4, sau
khi Dinh Độc Lập thất thủ, Tổng
thống ngụy Dương Văn Minh
tuyên bố đầu hàng vô điều kiện.
Ngày 1/5, toàn bộ lực
lượng còn lại của quân ngụy tan
rã, ta giải phóng hoàn toàn miền
Nam, kết thúc chiến dịch Hồ Chí
Minh lịch sử.