Đức Việt. Lớn mạnh trong vòng kiềm kẹp / Đức Việt // http://baodongnai.com.vn.
– 2014. – Ngày 16 tháng 12.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, xã Bảo Hòa (huyện Xuân Lộc) được
Mỹ - ngụy xem là một trong những hệ thống phòng ngự từ xa phía cửa ngõ Đông Bắc Sài
Gòn. Vì vậy, Mỹ - ngụy đã chọn vùng Xuân Lộc, trong đó có xã Bảo Hòa để thành lập tỉnh
lỵ Long Khánh, lập ấp chiến lược và bố trí tại đây nhiều căn cứ quân sự, xây dựng bộ máy
chính quyền xã, ấp để đánh phá, đàn áp phong trào cách mạng.
* Mưu trí đánh địch
Ông Lương Văn Năm (Sáu Lâm, ngụ xã Xuân Tân, TX. Long Khánh, nguyên Bí
thư Chi bộ xã Bảo Định ngày xưa) bồi hồi nhớ lại, trước giải phóng, xã Bảo Hòa được địch
đặt tên xã Bảo Định. Để dễ quản lý, địch chia xã Bảo Định làm 6 ấp, gồm: Nam Hà, Bảo
Thị, Bảo Hòa, Bảo Định, Bảo Toàn, Bảo Liệt; mỗi ấp đều có hệ thống chính quyền hoàn
chỉnh và mạng lưới mật thám bố trí ở khắp nơi trong dân.
Về phía ta, lực lượng cách mạng của Bảo Định rất mỏng, chỉ có cán bộ Đảng, cán
bộ Đoàn thanh niên, phụ nữ, cán bộ dân vận và 3 du kích chủ yếu hoạt động ở vùng ven
tỉnh Long Khánh.
Giai đoạn 1960-1962, sau thời gian củng cố, phát triển lực lượng, hoạt động của Chi
bộ Bảo Định và các lực lượng cách mạng địa phương phát triển sang phía Nam quốc lộ 1,
từ ấp Nam Hà giáp Bảo Bình cho đến ấp Bảo Liệt giáp Bình Phú. Trong giai đoạn này,
theo ông Sáu Lâm, muốn xây dựng, phát triển cơ sở cách mạng trong dân là một việc cực
kỳ khó khăn. Bởi địch bên trong, ta bên ngoài, địa bàn xã Bảo Định lại có đông đồng bào
có đạo, địch lợi dụng tự do tín ngưỡng của người dân để xây dựng những ấp “chống Cộng
triệt để”, ấp “bất khả xâm phạm”.
Bất chấp những khó khăn, Chi bộ Bảo Định đã từng bước vận động, xây dựng được
một số cơ sở cách mạng trong vùng đồng bào dân tộc, đồng bào theo đạo Công giáo và
đồng bào không có đạo.
Có được sự cưu mang, chở che của người dân, nhận thấy phong trào cách mạng địa
phương trong giai đoạn này có bước phát triển lớn mạnh, đến năm 1963, Chi bộ xã Bảo
Định xây dựng được lực lượng vũ trang địa phương và cử đồng chí Dương Văn Quang làm
xã đội trưởng.
Ông Trần Quang Nhứt (ngụ xã Bảo Hòa, nguyên cán bộ địch vận của xã Bảo Định
trong chiến tranh) chia sẻ, thời đó địch ở địa bàn rất mạnh, chúng đóng vòng trong, vòng
ngoài, vậy mà ta vẫn trụ được ngay trong lòng địch, xây dựng cơ sở cách mạng, chống địch
lập ấp chiến lược, lấn đất, giành dân. Có thể nói, lòng dân đối với cách mạng thật tuyệt vời,
bà con sẵn sàng chịu đòn tra tấn, hy sinh, đón cán bộ về nhà nuôi giấu để diệt bọn ác ôn,
mật vụ. Nhiều người còn dũng cảm đưa đón, dẫn đường, hướng dẫn bộ đội phục kích tiêu
diệt địch. Có những gia đình có người thân đi lính cho chế độ cũ nhưng không ngần ngại
