15. Chien dich Xuan Loc - Long Khanh

15. Chien dich Xuan Loc - Long Khanh

1 Page 1

▲back to top
Đỗ Trung Tiến. Chiến dịch Xuân Lộc - Long Khánh / Đỗ Trung Tiến //
http://laodongdongnai.vn. – 2015. – Ngày 21 tháng 1.
Trong đội hình Quân đoàn 4 tấn công cứ điểm Xuân Lộc, gồm có Sư đoàn 7, Sư đoàn
6, Sư đoàn 341 (gọi tắt Sư 1 mới) và các đơn vị hỏa lực tăng cường pháo binh, xe tăng. Giữa
chiến dịch, Quân đoàn 4 được Quân đoàn 2 tăng cường Trung đoàn 95b. Sư đoàn 6 của Quân
khu miền Đông là đơn vị tại chỗ, nên chiếm lĩnh trận địa được giao sớm nhất. Sư đoàn 6 bao
vùng toàn bộ hướng Nam, Tây Nam Xuân Lộc từ tỉnh lộ 2 sang quốc lộ 1 từ Dâu Giây đến
Bàu Cá, Hưng Lộc.
Trước trận Xuân Lộc, tình hình địch có nhiều thay đổi. Sau khi rút khỏi Tây nguyên,
Nguyễn Văn Thiệu cho rút Sư đoàn dù ở Vùng 1 về Vùng 3 để phòng thủ miền Ðông Nam
bộ và Sài Gòn, khiến các lực lượng địch còn lại ở Vùng 1, Vùng 2 hoang mang, dao động tột
độ.
Phòng thủ phần còn lại của Nam bộ, địch có các Sư đoàn bộ binh 18, 5 và 25, nhưng
qua những trận đánh trong tháng 3, quân số của các sư đoàn này bị tiêu hao nghiêm trọng. Sư
18 của Lê Minh Ðảo là đơn vị chủ công, trong khi nhiều tiểu đoàn chỉ còn khoảng 450 quân.
Ðầu tháng 4, quân Giải
phóng nghi binh hướng Tây Ninh;
các Sư đoàn 5, 25, một bộ phận của
Trung đoàn 48 của Sư 18 VNCH
bị hút về hướng Tây Ninh. Khi
địch quay về Xuân Lộc, toàn bộ
đoạn quốc lộ 1 từ Bàu Cá đến Dầu
Giây đã bị Trung đoàn 33, Sư đoàn
6 của ta chốt cứng.
Ngày 3-4-1975, Quân đoàn
4 quân giải phóng bắt đầu hình
thành thế trận bao vây cứ điểm
Xe tăng và bộ binh Quân đoàn 4 tấn công cứ điểm
Xuân Lộc - Long Khánh
Xuân Lộc. Sư đoàn 7 đang hành quân trên quốc lộ 20 tiến về Ðà Lạt, được lệnh quay trở lại
Xuân Lộc.
Ngày 6-4, bản đồ tác chiến cho thấy các đơn vị quân giải phóng đã sẵn sàng ở vị trí
chiến đấu: Sư đoàn 341, Trung đoàn 266 sẽ đánh chiếm các mục tiêu trong thành phố, Trung
đoàn 270 đánh chiếm các căn cứ ở Kiệm Tân và Núi Thị; Trung đoàn 273 là lực lượng trù bị.
Hai Trung đoàn 33 và 4 của Sư đoàn 6 vây Xuân Lộc ở hướng Nam, chốt chặn địch tiếp viện
trên quốc lộ 1 khu vực Bàu Cá, Hưng Lộc và tỉnh lộ 2; vận động đánh địch khu vực Dầu Giây.
Sư đoàn 7 chịu trách nhiệm hướng Bắc, hướng Ðông Xuân Lộc, Trung đoàn 165 đánh thẳng
vào Bộ Chỉ huy Sư 18 ngụy do Trung đoàn 52 trấn giữ; Trung đoàn 209 đánh chiếm tuyến
quốc lộ 1 từ Suối Cát đến Tân Phong; Trung đoàn 141 làm lực lượng trù bị. Các trung đoàn
pháo mặt đất và phòng không chịu trách nhiệm hỗ trợ tối đa hỏa lực.
Ðêm ngày 8 rạng ngày 9-4, chiến dịch bắt đầu. Pháo binh ta với đủ loại đã bắn cấp tập
10 ngàn quả đạn pháo các loại vào cứ điểm Xuân Lộc. Khi pháo dừng bắn, các mũi nhọn có
xe tăng hỗ trợ ào ạt tấn công các mục tiêu trong thị xã.

2 Page 2

▲back to top
5 giờ 40 sáng, Trung đoàn 165, Sư đoàn 7 tấn công dữ dội vị trí của Tiểu đoàn 1 và 3,
Trung đoàn 43 ngụy; cùng lúc Trung đoàn 209 đánh thẳng vào Tiểu đoàn 82 Biệt động quân
từ hướng Ðông. Hướng tây, hai tiểu đoàn của Trung đoàn 266, Sư đoàn 341 giao tranh ác liệt
trong thị xã với hai tiểu đoàn Ðịa phương quân.
Ngoài thị xã, những trận đánh phối hợp của Sư đoàn 341 và Sư đoàn 6 đạt hiệu quả
cao. Mặt trận hướng Tây, Trung đoàn 270 Sư đoàn 341đánh chiếm các căn cứ Núi Thị và
Kiệm Tân. Trung đoàn 4, Sư đoàn 6 tấn công căn cứ ấp Trần Hưng Ðạo, chiếm giữ đèo Mẹ
Bồng Con. Trung đoàn 33 hỗ trợ Trung đoàn 4 đánh căn cứ Hưng Nghĩa và Hưng Lộc, giữ
vững chốt chặn quân chi viện của địch từ hướng Biên Hòa. Sau ba ngày công phá các tuyến
tử thủ của địch trong Xuân Lộc, bộ đội Sư đoàn 7 và 341 giành giật từng căn nhà, góc phố,
chiếm nhiều mục tiêu quan trọng nhưng không chắc chắn, do hầm hào bong ke của tiểu khu
và căn cứ Sư đoàn 18 khá kiên cố. Hướng tiến quân trực diện của xe tăng, bộ binh Sư đoàn 7
có ruộng, sình lầy không thuận lợi.
Nguyễn Văn Toàn, Tư lệnh Quân đoàn 3 VNCH quyết định đưa Lữ đoàn 3 kỵ binh
khai thông quốc lộ 1, giải cứu Xuân Lộc. Lữ đoàn 3 kỵ binh tổ chức ba mũi xung kích gồm
ba chiến đoàn, mỗi chiến đoàn gồm một chi đoàn xe tăng M48, kèm theo một tiểu đoàn biệt
động quân và một đội pháo binh. Lữ đoàn 3 kỵ binh từng là lực lượng xung kích của quân
VNCH trên các mặt trận.
Ngày 11-4, đoàn chiến xa M48 địch theo quốc lộ 1, nhanh chóng đến Hưng Lộc liền
đụng độ ngay chốt chặn của Trung đoàn 33, Sư đoàn 6. Trung đoàn 33 vừa chốt cứng mặt
đường, vừa vận động tấn công địch. Một mũi khác của địch bọc vòng phía sau, ba tiểu đoàn
biệt động quân được gọi lên hòng bứng chốt của ta bị thiệt hại rất nặng, buộc phải quay lại
Trảng Bom.
Trong khi Lữ đoàn 3 kỵ binh địch không thể giải cứu Xuân Lộc, ngày 12-4 Bộ Tổng
tham mưu và Quân đoàn 3 VNCH điều Lữ đoàn nhảy dù số 1, gồm 4 tiểu đoàn bộ binh và 1
tiểu đoàn pháo binh dù, chúng chia 3 mũi nhảy trực thăng xuống Xuân Lộc. 14 giờ cùng ngày,
không quân địch sử dụng máy bay C130 ném hai quả bom CBU-55, một trong những loại vũ
khí hạt nhân có sức hủy diệt hàng loạt xuống Xuân Vinh, sát thị xã Xuân Lộc, gây thương
vong khoảng 200 bộ đội và người dân.
Ngày 13-4, Sở Chỉ huy Sư đoàn 6 nhận được lệnh từ Quân đoàn 4 về thay đổi cách
đánh. Theo đó, chuyển thế bao vây tiêu diệt địch trong Xuân Lộc, Sư đoàn 6 và Trung đoàn
95b chịu trách nhiệm tiêu diệt các căn cứ còn lại trên quốc lộ 20, từ Túc Trưng đến Dầu Giây.
Sau khi không quân VNCH ném hai quả bom CBU xuống mặt trận Xuân Lộc, tôi mở
radio nghe được Nguyễn Văn Thiệu tuyên bố báo chí: “Khả năng chiến đấu của quân lực
VNCH đã được phục hồi”. Lê Minh Ðảo, Tư lệnh Sư 18 thì nói rằng: “Việt Cộng muốn qua
Long Khánh thì phải bước qua xác của Ðảo này”. Tổng thống Ford mạnh miệng xác nhận với
Quốc hội Mỹ để được chấp nhận khoản viện trợ 722 triệu USD năm 1975 cho VNCH: “Quân
đội Nam Việt Nam rất muốn chiến đấu. Tại Xuân Lộc, mặc dù quân số ít hơn, nhưng họ đã
chiến đấu rất anh dũng, đã giữ vững vùng đất của họ và đã gây thiệt hại nặng nề lên quân
địch…”. Những lý lẽ của Thiệu và Ford không thể thuyết phục được các nhà chính trị Mỹ đã
quá mỏi mệt về cuộc chiến tranh phi nghĩa ở Việt Nam. Thượng nghị sĩ Jacob Javits là đại

3 Page 3

▲back to top
diện phái đa số ngày 14-4 có câu trả lời rất lạnh lùng: “Tôi sẽ thuận cho quý ngài một ngân
khoản lớn để tổ chức một cuộc di tản, nhưng không một xu nào quân viện cho Thiệu”.
Ngày 15-4, phản ứng máy bay địch ném bom CBU và không kích các trận địa ở Xuân
Lộc, lần đầu tiên đại pháo 130 ly quân giải phóng đặt ở Hiếu Liêm bắn phá cấp tập sân bay
Biên Hòa, làm cho sân bay Biên Hòa không hoạt động được, địch phải chi viện yếu ớt bằng
không quân từ sân bay Trà Nóc. Cùng ngày, Trung đoàn 4, Sư đoàn 6 và Trung đoàn 95b
đánh tan Chiến đoàn 52, Chi đoàn 33 thiết giáp tại Túc Trưng, Kiệm Tân, Dầu Giây, căn cứ
Nguyễn Thái Học, giải phóng hoàn toàn tuyến phòng thủ cuối cùng phía tây trên đường 20 từ
Túc Trưng đến Dầu Giây, thu và phá hủy toàn bộ xe thiết giáp, 12 khẩu pháo, bắt nhiều tù
binh. Hai tiểu đoàn địch thuộc Chiến đoàn 52 chỉ còn sống sót 200 tàn quân.
Ngày 16 và 17-4, các đợt phản công cuối cùng của địch tăng viện cho Xuân Lộc tiếp
tục bị Trung đoàn 33, Sư đoàn 6 chặn đứng. Xung quanh Xuân Lộc, các Trung đoàn 43, 48,
Lữ đoàn 1 dù của ngụy liên tục bị Sư đoàn 7 và 341 quân giải phóng tập kích tiêu hao.
Ngày 18-4, các tuyến phòng thủ của VNCH tại Phan Rang, Phan Thiết, Hàm Tân bị
phá vỡ. Lữ đoàn xe tăng 203 đơn vị dẫn đầu của Quân đoàn 2 quân giải phóng đã có mặt ở
rừng lá, chỉ cách Gia Ray, Xuân Lộc khoảng 10km. Quân đoàn 2 được bộ đội địa phương
hướng dẫn hướng hành quân đến ngã ba Suối Cát vào Sông Ray ra Xuân Mỹ. Quân đoàn 2
với hàng ngàn xe tăng, xe cơ giới vào đến miền Ðông Nam bộ an toàn. Ðến lộ 2, Quân đoàn
2 chia hai hướng tiến quân: Một theo lộ 2 giải phóng Bà Rịa - Vũng Tàu, một mũi qua Cù Bị
về hướng căn cứ Nước Trong, Long Thành, Nhơn Trạch.
Trước sức ép của quân giải phóng, ngày 19-4, Lê Minh Ðảo Tư lệnh Sư 18 xin lệnh
Bộ Tổng tham mưu VNCH rút khỏi Xuân Lộc để phòng thủ Biên Hòa, lập tức được chấp
thuận và yêu cầu để lại một tiểu đoàn nghi binh, giữ bí mật. Khuya 20-4, trong đêm tối, dưới
trời mưa tầm tã, Lê Minh Ðảo chỉ huy đoàn xe quân sự các loại vận chuyển các đơn vị còn
lại trong Xuân Lộc, rút quân theo lộ 2, sau đó vòng về Biên Hòa. Toán quân rút chạy sau cùng
bị một tiểu đoàn của Tỉnh đội Long Khánh phát hiện tiêu diệt gần hết, viên Ðại tá Tỉnh trưởng
Phạm Văn Phúc bị thương nặng, bị bắt, Trung tá Phó tỉnh trưởng chết ngay tại chỗ. Thị xã
Xuân Lộc, tỉnh Long Khánh được hoàn toàn giải phóng.